UCHWAŁA ANTYSMOGOWA I KONTROLE PIECÓW I PALENISK
NA TERENIE GMINY LUBLINIEC
1) Od szeregu lat, w ramach realizacji zadań ujętych w Programie Ochrony Środowiska na terenie naszej gminy, realizowane są m.in. kontrole posesji w zakresie eksploatowanych źródeł ciepła, spalanego paliwa, kontrole w zakresie gospodarki odpadami oraz kontrole w zakresie przydomowych oczyszczalni ścieków oraz zbiorników bezodpływowych. Obowiązujące przepisy prawa uprawniają burmistrzów i zobowiązują do podejmowania kontroli instalacji cieplnych do mocy cieplnej mniejszej niż 1MW. Z kolei od niemalże sześciu lat, od 1 września 2017 r., obowiązuje na terenie naszego województwa tzw. „uchwała antysmogowa”, którą potocznie nazywa się Uchwałę Nr V/36/1/2017 Sejmiku Województwa Śląskiego z dnia 7 kwietnia 2017 r. w sprawie wprowadzenia na obszarze województwa śląskiego ograniczeń w zakresie eksploatacji instalacji, w których następuje spalanie paliw. Stąd też, szczególnie w okresie jesienno-zimowym, do Państwa domów pukają lublinieccy strażnicy miejscy z zamiarem przeprowadzenia kontroli pieca oraz spalanego w nim paliwa.
Straż Miejska prowadzi także kontrole w zakresie częstotliwości wywozu nieczystości ciekłych, obowiązku posiadania umowy z podmiotem uprawnionym do wywozu, ale i prowadzi sprawdzenia podmiotów gospodarczych w zakresie realizacji obowiązku posiadania podpisanej umowy na wywóz odpadów.
Podczas kontroli, każdy ze strażników posiada imienne upoważnienie Burmistrza Miasta Lublińca do przeprowadzania kontroli i jest zobowiązany do jego okazania na życzenie mieszkańca.
Prawo do kontroli wynika z Prawa ochrony środowiska. Kontrolujący paleniska, piece, uprawniony jest do wstępu wraz z rzeczoznawcami i niezbędnym sprzętem na teren nieruchomości w godz. 6:00 – 22:00. Strażnik może wtedy m.in. kontrolować piece, sprawdzać jakim paliwem jest palone w paleniskach, zabezpieczać popiół z popielnika, żądać ustnych informacji. W przypadku podejrzenia popełnienia wykroczenia strażnik może nałożyć na właściciela lub użytkownika grzywnę w formie mandatu karnego. W przypadku nieprzyjęcia mandatu sprawa trafia do sądu.
Warto wiedzieć, że niewpuszczenie na posesję osób upoważnionych do kontroli pieca stanowi złamanie prawa. W takiej sytuacji osoby kontrolujące mogą wezwać policję i wejść na posesję w jej asyście. Za utrudnianie lub udaremnienie kontroli art. 225 § 1 kodeksu karnego przewiduje karę pozbawienia wolności do lat 3.
Przed nami okres jesienny. Wspomniana „uchwała antysmogowa” zakazuje użytkowania pieców, które nie posiadają tabliczki znamionowej oraz - na dzień dzisiejszy - pieców wyprodukowanych w roku 2006 i starszych. Od dnia 1 stycznia 2024 roku nie będzie można użytkować pieców wyprodukowanych w latach 2007 – 2012. Od 01 stycznia 2023 r. obowiązują także przepisy dotyczące ograniczeń użytkowania miejscowych ogrzewaczy powietrza np. kominków, pieców. Od tego roku można użytkować tylko instalacje spełniające wymagania tzw. ekoprojektu oraz instalacji, których sprawność cieplna wynosi min 80%. Warto więc już dzisiaj rozważyć wymianę pieca, korzystając z informacji w zakresie możliwości dofinansowania, których udzielają pracownicy gminnego punktu konsultacyjno-informacyjnego programu „Czyste powietrze”, mieszczącego się w Centrum Obsługi Mieszkańców Urzędu Miejskiego w Lublińcu przy ul. Paderewskiego 7a. Niejednokrotnie w kontrolach prowadzonych przez lubliniecką Straż Miejską uczestniczy pracownik punktu konsultacyjnego, który wskazywał na możliwość uzyskania dofinansowania, oferując udzielenie niezbędnej w tym zakresie pomocy.
Ponieważ nasilenie kontroli palenisk przed nami, warto zwrócić się o pomoc w tym zakresie do wspomnianego punktu konsultacyjnego, z którego zakresem pracy można zapoznać się na stronie: https://lubliniec.eu/aktualnosc/punkt-konsultacyjno-informacyjny-progra….
2) Rosnąca świadomość społeczna sprzyja w życiu codziennym wszelkim proekologicznym rozwiązaniom. Nasze otoczenie zmienia się. Zdecydowanie rzadziej na terenie Lublińca spotykamy się ze zjawiskiem tzw. dzikich wysypisk, częściej i dokładniej segregujemy odpady, mamy większą świadomość czy, kiedy i w jakich piecach możemy palić. Ekologia to dzisiaj już nie tylko moda, ale i zachowania wynikające ze zmieniającego się prawa. Burmistrz Lublińca realizuje obowiązki w zakresie kontroli, które wynikają m.in. z Plan Ochrony Powietrza, wykorzystując w tym zakresie Straż Miejską oraz pracowników właściwych wydziałów.
I tak w roku 2020 strażnicy miejscy przeprowadzili 64 kontrole palenisk, ujawniając 6 wykroczeń. Niewielka ilość kontroli wynikała z ograniczeń związanych z ogłoszeniem stanu zagrożenia epidemicznego. We wszystkich przypadkach, gdzie stwierdzono nieprawidłowości zastosowano postępowanie mandatowe. W roku 2021 przeprowadzono 195 kontroli, ujawniając 17 wykroczeń związanych z naruszaniem prawa w zakresie użytkowanych pieców, w 14 przypadkach nakładano grzywnę w postaci mandatu karnego. W roku 2022 przeprowadzono 173 kontrole, ujawniając 51 wykroczeń związanych przede wszystkim z użytkowaniem pieców, których użytkować – zgodnie z obowiązującą na terenie woj. śląskiego „uchwałą antysmogową”, już nie można. W 41 przypadkach stosowano postępowanie mandatowe. Podczas kontroli strażnicy informowali, i taka praktyka będzie kontynuowana, o obowiązkach właścicieli posesji wynikających z ograniczeń prawnych w użytkowaniu pieców i miejscowych ogrzewaczy powietrza (np. kominki, piece), ale i wskazując na możliwości skorzystania ze środków zewnętrznych programu „Czyste powietrze” i programu gminnego, kierując mieszkańców do gminnego punktu konsultacyjno-informacyjnego tegoż programu przy Urzędzie Miejskim. W tym miejscu trzeba zaznaczyć, iż na miejscu ujawnienia wykroczenia strażnik dokonuje oceny okoliczności, w jakich doszło do jego popełnienia. Nie zawsze dochodzi do ukarania grzywną, gdyż zdarzają się sytuacje, w których pomimo podjęcia działań zmierzających do wymiany pieca, zaistniały czynniki obiektywne wpływające na przedłużenie tego okresu. W takich przypadkach najczęściej zapowiadamy w określonym czasie kontrolę ponowną. W sytuacji, kiedy nie podjęto żadnych działań zmierzających do wymiany źródła ciepła, stosowane jest postępowanie mandatowe.
Czym kieruje się Straż Miejska typując do kontroli konkretne posesje? Na terenie miasta rozmieszczone są czujniki jakości powietrza, które pozwalają określić stan powietrza w konkretnych rejonach miasta. Choć wskazania z czujników mają jedynie charakter informacyjny i pomocniczy, to jednak nie ma wątpliwości, iż najczęściej zły stan powietrza wskazywany jest przez czujniki usytuowane przy ul. Piaskowej oraz przy ul. Skłodowskiej. Stąd właśnie w tych rejonach miasta kontroli jest najwięcej. Od 2022 roku funkcjonuje Centralna Ewidencja Emisyjności Budynków. Zawarte tam informacje, choć nie zawsze w pełni miarodajne, także są podstawą do typowania budynków do kontroli. Oczywiście, kontrole wynikają z własnych obserwacji, a kontrole interwencyjne wynikają ze zgłoszeń mieszkańców. W tym ostatnim jednak przypadku staramy się być ostrożni tak, by nie Straż Miejska nie była wykorzystywana w konfliktach międzysąsiedzkich.
W pierwszych dwóch kwartałach 2023 r. prowadzono w głównej mierze rekontrole, skupiając się przede wszystkim na sprawdzeniu tych posesji, gdzie wcześniej – pomimo niestwierdzenia nieprawidłowości – użytkowano piece, których od 01.01.2023 r. użytkować już nie można. Trzeba przyznać, iż znaczna część mieszkańców i właścicieli budynków podjęła działania zmierzające do wymiany starego źródła ciepła, zdecydowanie najczęściej wymieniając piece węglowe na piece gazowe. Niemniej jednak w okresie jesienno-zimowym kontrole w zakresie użytkowanych pieców, kominków i miejscowych ogrzewaczy powietrza będziemy kontynuować. Warto ponownie przypomnieć: od 01 stycznia 2024 roku będzie można użytkować TYLKO piece klasy 3,4,5, a piece pozaklasowe tylko takie, które zostały wyprodukowane w okresie od 2013 do 31.08.2017. Ponadto każdy użytkowany piec musi posiadać tabliczkę znamionową.
Jako Straż Miejska jesteśmy przekonani, że podejmowane działania w celu likwidacji „kopciuchów” wyjdą na zdrowie wszystkim mieszkańcom naszego miasta.
KONTROLE SPALANIA W OKRESIE JESIENNO-ZIMOWYM
Zbliża się czas, kiedy Straż Miejska rozpoczyna wzmożone kontrole palenisk w domach i mieszkaniach. W latach wcześniejszych kontrole rozpoczynały się szybciej. Aura w roku bieżącym powoduje, że sezon grzewczy rozpoczyna się zdecydowanie później, dlatego Straż Miejska dokonywała głównie kontroli posesji pod kątem prawidłowości gospodarki wodno-ściekowej. Przypominamy tą drogą, iż obowiązująca od 2017 roku tzw. uchwała antysmogowa woj. śląskiego wprowadziła zakazy i ograniczenia w spalaniu paliw. I tak nie wolno spalać:
- węgla brunatnego,
- mułu i flotu oraz ich mieszanek,
- węgla o udziale ziarna 0-3mm powyżej 15%,
oraz biomasy o wilgotności powyżej 20%.
W codziennej praktyce nie zauważamy problemów związanych ze spalaniem zabronionych paliw, co wynika zapewne z braku ich dostępności w handlu, większej świadomości właścicieli posesji, ale i wymiany starych urządzeń grzewczych. Uchwała wprowadziła także ograniczenia co do możliwości użytkowania instalacji i pieców.
Przypominamy, chcesz sprawdzić, czy możesz użytkować piec instalacji centralnego ogrzewania?
Na podstawie tabliczki znamionowej ustal wiek kotła na dzień 1.09.2017 r., a następnie na podstawie obliczonego wieku sklasyfikuj piec do odpowiedniej grupy wiekowej.
Zgodnie z zapisami uchwały antysmogowej dla tego typu instalacji istnieją 4 terminy wskazujące, do kiedy piec może lub mógł być użytkowany:
- do 31.12.2021 r., gdy wiek kotła jest powyżej 10 lat (2006 r. i starsze) oraz dla instalacji bez
tabliczek znamionowych – użytkować już nie można,
- do 31.12.2023 r., gdy wiek kotła jest w przedziale od 5 do 10 lat (od 2007 r. do 2012 r.),
- do 31.12.2025 r., gdy wiek kotła jest poniżej 5 lat (od 2013 r. do 31.08.2017 r. ),
- do 31.12.2027 r., gdy kocioł jest klasy 3 lub 4 wg normy PN-EN 303-5:2012.
Pieców bez tabliczki znamionowej użytkować nie można!
Ponadto od 1 stycznia br. weszły w życie kolejne obostrzenia uchwały antysmogowej, zgodnie z którymi instalacje, które wydzielają ciepło lub wydzielają ciepło i przenoszą je do innego nośnika (głównie, lecz nie tylko kominki, piece) mogą być użytkowane, gdy spełniają minimalne poziomy sezonowej efektywności energetycznej i normy emisji zanieczyszczeń zgodne z wymogami ekoprojektu dla miejscowych ogrzewaczy pomieszczeń na paliwo stałe. Mogą być użytkowane takie kominki, piece, które osiągają sprawność cieplną na poziomie co najmniej 80% lub zostały wyposażone w urządzenia zapewniające redukcję emisji pyłu, zgodnie z normami zawartymi w ekoprojekcie.
Zachęcamy wszystkich mieszkańców zainteresowanych wymianą pieca do skorzystania z pomocy ekodoradców Urzędu Miejskiego, którzy są dostępni w czasie pracy Urzędu w Centrum Obsługi Mieszkańców, ul. Paderewskiego 7a.
Jesteśmy przekonani, że podejmowane działania w celu likwidacji „kopciuchów” wyjdą na zdrowie wszystkim mieszkańcom naszego miasta.